نسبت p/e یکی از اصطلاحات پرکاربرد در میان سرمایه‌گذاران است.

اگر با مفهوم نسبت p/e آشنایی ندارید و علاقه‌مند به آشنایی با مفهوم و محاسبه نسبت p/e هستید، مطالعه این مقاله به شما توصیه می‌شود.

نسبت p/e

نسبت p/e  به معنای نسبت قیمت به درآمد است. p از واژه Price به معنی قیمت گرفته شده است. همچنین e به  EPS مخفف کلمه Earnings Per Share اشاره دارد که به معنای سود هر سهم است.  EPS از تقسیم کل سود شرکت پس از کسر مالیات در پایان سال بر تعداد سهام شرکت بدست می‌آید. بنابراین محاسبه نسبت p/e از طریق تقسیم قیمت به EPS است.

اکثر سرمایه‌گذاران از این نسبت استفاده می‌کنند اما نکته مهم این است که بسیاری از آن‌ها از این نسبت اشتباه استفاده می‌کنند. به همین دلیل تنها آشنایی با نحوه محاسبه نسبت p/e کافی نیست بلکه باید مفهوم آن درک شود.

نسبت p/e به چه معناست؟ منظور از نسبت p/e مناسب چیست؟

به بیان ساده این نسبت نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران چه انتظاری از بازدهی یک دارایی در آینده دارند. به بیان دیگر به این معنی است که سرمایه گذار به ازای هر ریال بازدهی کسب شده، حاضر است چند ریال هزینه (پرداخت) کند.

برای مثال اگر شما فرضا 10 میلیون تومان در بانک سپرده‌گذاری کنید و در پایان سال 2 میلیون تومان سود دریافت کنید، به این معنی است که بخاطر کسب سود دو میلیون تومانی شما یک میلیون تومان پرداخت کردید. بر اساس فرمول محاسبه نسبت p/e داریم:

p/e= 10,000,000/2,000,000=5

عدد 5 به این معناست که شما حاضرید به ازای کسب هر ریال سود، 5 ریال بپردازید.

به همین صورت نسبت p/e در بورس هم قابل محاسبه است. برای مثال اگر فرض کنیم قیمت شرکتی 500 تومان است و انتظار می‌رود که برای سال جاری 100 تومان کسب سود کند، p/e آن 5 است. به این معنی که یک سرمایه‌گذار هست به ازای هر ریال کسب سود از سهم این شرکت معادل 5 ریال هزینه کند.

• p/e یک ابزار مناسب برای ارزش گذاری شرکت است، ولی به تنهایی کافی نیست. بهتر است برای خرید سهام علاوه بر استفاده از این نسبت کاربردی، ابزارهای بیشتری را نیز مورد استفاده قرار دهید.
• برای شرکت هایی که سود ندارند و اصطلاحا زیانده هستند، محاسبه p/e عملا کاربردی ندارد. چرا که این نسبت از تقسیم قیمت به درآمد بدست می آید. وقتی که سود یک شرکت منفی است یعنی آن شرکت درآمدی نداشته است. پس نسبت p/e منفی نداریم! برای ارزش گذاری شرکت هایی که اینگونه هستند از روش های دیگری استفاده می شود.

 چگونه از این نسبت برای تصمیم‌گیری استفاده می‌شود؟ برای پاسخ به این سوال لازم است با کاربرد نسبت p/e و انواع آن آشنا شویم.

روش‌های محاسبه نسبت p/e

 p/e دنباله دار

در این روش p/e بر اساس فرمول ذکر شده در بالا و از تقسیم price بر EPS بدست می‌آید که در واقع شکل ساده محاسبه نسیت p/e است.

p/e برآوردی

این روش محاسبه نسبت p/e با نام های روش تحلیلی و پیشتاز هم شناخته می‌شود. این روش نسبت به روش دنباله‌دار پیچیده تر است. نسبت p/e در این روش با در نظر گرفتن عواملی نظیر تورم، نرخ سود شرکت و نرخ بهره بانکی محاسبه می‌شود.

کاربرد نسبت p/e

این نسبت یکی از روش‌های ارزش‌گذاری سهام است. اما تنها روش نیست و روش‌های دیگری هم برای این منظور وجود دارند. همانطور که توضیح داده شد نسبت p/e از طریق تقسیم price بر EPS به دست می‌آید، حال اگر این نسبت در EPS ضرب شود عدد حاصل price است که در واقع ارزش سهم را نشان می‌دهد.

ذکر این نکته لازم است که اگر از این روش برای محاسبه ارزش سهم استفاده میکنید، باید دقت کنید که محاسبه نسبت p/e به درستی انجام شده باشد زیرا روش‌ محاسبه این نسبت در این حالت با استفاده از روش برآوردی است که یک مبحث تخصصی است.

حال اگر ارزش سهم محاسبه شده با این روش بیشتر از ارزش سهم در بازار باشد، به این معناست که سهم قابلیت رشد دارد و برعکس اگر ارزش محاسبه شده کمتر از ارزش سهم در بازار باشد به این معنی است که این سهم ارزنده نیست.

برای مثال فرض میکنیم نسبت p/e شرکتی برابر با 4 بدست آمده و EPS این شرکت 200 تومان است. با استفاده از روش مذکور، ارزش این شرکت معادل 800 تومان است. حال اگر قیمت سهم این شرکت 600 تومان باشد به این معنی است که این سهم پتانسیل رشد قیمت را دارد و می‌تواند برای خرید گزینه خوبی باشد. به طور برعکس اگر قیمت این سهم در بازار 900 تومان باشد هشداری است مبنی بر پتانسی افت قیمت این سهم و خرید آن توصیه نمی‌شود.

p/e یک ابزار مناسب برای ارزش گذاری شرکت است، ولی به تنهایی کافی نیست. بهتر است برای خرید سهام علاوه بر این روش از  ابزارهای بیشتری استفاده شود.

نسبت p/e منفی نداریم!

برای شرکت هایی زیان‌ده هستند، محاسبه p/e  کاربردی ندارد.  وقتی که سود یک شرکت منفی است یعنی آن شرکت درآمدی نداشته است. برای ارزش گذاری شرکت هایی که اینگونه هستند از روش های دیگری استفاده می شود.

جمع‌بندی

وقتی p/e یک سهم بالاست، نشان دهنده این است که بازار توقع دارد که سود آن شرکت در آینده رشد پیدا بکند. اگر انتظار بازار درست باشد وقتی سود شرکت زیاد شود، مخرج فرمول محاسبه p/e نیز بزرگ شده و در نتیجه نسبت p/e سهم مجددا متعادل می شود.

نسبت  p/e بالا همیشه به معنی ارزنده بودن سهم نیست. بلکه صرفا نشان دهنده توقع شرکت از سودآوری آن است. به همین شکل نسبت p/e پایین هم همیشه دلیل بر گران بودن سهم نیست.  بلکه نشان دهنده انتظار بازار از آن مبنی بر کاهش سود ان است. نکته مهم این است که باید توجه داشته باشید خیلی از اوقات بازار دچار اشتباه می‌شود. بنابراین بهتر است سرمایه‌گذار روش محاسبه این نسبت را فراگیرد و از آن استفاده کند.

مطلب پیشنهادی: آشنایی با عرضه اولیه سهام